Мемарыял "Хатынь"
Мемарыяльны комплекс "Хатынь"
Мемарыяльны комплекс "Хатынь" – даніна памяці ўсім загінулым у час Вялікай Айчыннай вайны і сімвал несціханага смутку беларускага народа, трагічны напамін аб жахах, якія ўчынялі нацысты на нашай зямлі. Гэта адзін з самых уражальных мемарыялаў Другой сусветнай вайны ва ўсёй Еўропе.
Гісторыя Хатыні
Да ракавога дня 1943 года Хатынь была звычайнай мірнай беларускай вёскай, якая налічвала 26 двароў. Раніцай 22 сакавіка за 6 кіламетраў ад яе партызаны абстралялі нямецкую аўтакалону. У перастрэлцы загінуў нямецкі афіцэр. У хуткім часе пасля гэтага Хатынь акружылі карнікі. Яны сагналі ў свіран старых, жанчын, дзяцей, зачынілі і падпалілі. У агні загінулі 149 чалавек, у тым ліку 75 дзяцей.
З ахопленага полымем будынка жывым удалося вырвацца толькі аднаму даросламу – 56-гадоваму кавалю Іосіфу Камінскаму. Ён паспрабаваў вынесці і свайго параненага сына, але не змог яго выратаваць… Цудам у гэты страшны дзень змаглі ўцалець сямёра юных жыхароў Хатыні, аднак і сярод іх не ўсе дажылі да Перамогі.
У 1969 годзе ў памяць аб усіх загінулых беларусах на месцы спаленай вёскі быў адкрыты мемарыяльны комплекс "Хатынь". Ён стаў сусветным сімвалам незлічоных ахвяр, пакут і мужнасці беларускага народа ў Вялікай Айчыннай вайне. Гэта адна з найбольш шануемых мясцін у Беларусі.
Гісторыя Хатыні не ўнікальная. У час Другой сусветнай вайны былі спалены жывымі жыхары звыш 650 беларускіх вёсак. Доўгія дзесяцігоддзі лічылася, што 186 з іх так і не былі адбудаваны: гэта сумная лічба адлюстравана ў каменным знаку каля ўвахода на адзіныя ў свеце "Могілкі вёсак" у мемарыяльным комплексе "Хатынь". Аднак у ходзе расследавання крымінальнай справы аб генацыдзе беларускага народа (узбуджана ў красавіку 2021 года) стала вядома, што такіх вёсак было 216.
Мемарыял "Хатынь" – даніна памяці амаль 3 млн беларусаў, якія загінулі ў час Вялікай Айчыннай вайны. Ён размешчаны за 54 км на паўночны ўсход ад Мінска ў Лагойскім раёне Мінскай вобласці.
Хатынь сёння
Мемарыял паўтарае планіроўку загінулай вёскі.
У цэнтры комплексу размешчана 6-метровая бронзавая скульптура "Няскораны чалавек". Вобраз мужчыны з мёртвым хлопчыкам на руках створаны ў памяць пра Іосіфа Камінскага і яго сына Адама.
Чорная пліта-дах адзначае месца, дзе знаходзіўся свіран, у якім спалілі жыхароў Хатыні. Побач іх брацкая магіла, на якой размешчаны сімвалічны вянок памяці са словамі наказу мёртвых жывым.
На месцы кожнага з 26 спаленых дамоў – помнік-зруб, усярэдзіне якога абеліск у выглядзе коміна са званом. Званы гудуць кожную гадзіну. На кожным абеліску – дошка з імёнамі спаленых жыхароў дома.
За дамамі-помнікамі – Могілкі вёсак. Сюды са 185 спаленых вёсак, якія так і не былі адноўлены, прывезены урны з зямлёй, і створаны сімвалічныя могілкі.
Побач з Могілкамі вёсак размешчана Сцяна Жалобы – жалезабетонны блок з нішамі, у якіх знаходзяцца мемарыяльныя пліты з назвай звыш 260 лагераў смерці і месцаў масавай гібелі людзей.
Завяршае мемарыял плошча Памяці, у цэнтры якой растуць 3 бярозы, якія сімвалізуюць жыццё, на месцы чацвёртай – Вечны агонь – сімвал загінулых у гады вайны жыхароў Беларусі. Побач Дрэва жыцця са спісам 433 вёсак, спаленых акупантамі і адноўленых пасля вайны.
У 2022-2023 гадах у мемарыяльным комплексе "Хатынь" да 80-годдзя трагедыі была праведзена маштабная рэканструкцыя, у ходзе якой з'явіліся новыя аб'екты-сімвалы.
Драўляная царква Раства Прасвятой Багародзіцы, асвячоная 18 сакавіка 2023 года, адноўлена па ўзоры храма, які некалі стаяў у Хатыні. Апісанне царквы канца XVIII стагоддзя захавалася ў Нацыянальным гістарычным архіве.
Каля ўвахода ў мемарыяльны комплекс адкрыўся новы Музей памяці ахвяр беларускага народа – унікальная эмацыянальная прастора, прызначаная паказаць кожнаму, хто пабывае тут, наколькі страшная любая агрэсія, які жах і разбурэнні яна нясе, як ператварае ў попел жыцці людзей.
У аднапавярховым будынку музея аформлены шэсць залаў, якія паэтапна знаёмяць з гісторыяй значных ваенных канфліктаў і трагедыяй мірнага насельніцтва ў іх. Экспазіцыя размешчана па кругавым руху:
-
"Дрэва гісторыі" (аб ваенных паходах і войнах на беларускай зямлі ў перыяд з X па XX стагоддзі);
-
"Пачатак вайны";
-
"Акупацыя" (раскрывае тэму гета, Халакосту, канцлагераў, масавых расстрэлаў мірнага насельніцтва – тут паказаны ўнікальныя фотадоказы аб генацыдзе беларускага народа);
-
"Спаленыя вёскі";
-
"Памяць" (месца пакланення ўсім ахвярам сярод мірнага насельніцтва Беларусі; уключае назвы ўсіх населеных пунктаў, як тых, што былі спалены і не ўвайшлі ў склад мемарыяльнага комплексу "Хатынь", так і адроджаных пасля вайны);
-
"Ідзі і глядзі" (дэманструе гістарычныя даследаванні трагедыі вайны, адлюстроўвае гісторыю стварэння мемарыяльнага ансамбля).
Цэнтральны элемент экспазіцыі – "крывавы ручай", які сімвалізуе ўсіх ахвяр агрэсіі ў Беларусі. А ў зале "Акупацыя" размешчана кранальная скульптура дзяўчыны, якая ідзе на эшафот, як увасабленне бязвінна забітых, сімвал юнацтва, якое загінула, не паспеўшы расцвісці.
На абпаленай сцяне, якая нагадвае аб ракавым дні 22 сакавіка 1943 года, размешчана карта Беларусі, дзе чырвонымі вугольчыкамі тлеюць 216 спаленых вёсак, што падзялілі лёс Хатыні.
Як дабрацца да Хатыні і дзе спыніцца
У Хатынь можна прыехаць толькі на аўтамабілі.
Мемарыял размешчаны на 54-м кіламетры ад Мінска, за 5 км ад шашы Мінск – Віцебск. Паварот да яго паказвае спецыяльны паказальнік, складзены з бетонных блокаў шэрага колеру.
Калі вы плануеце падарожнічаць, лепш за ўсё спыніцца ў адной з гасцініц Мінска. Некаторыя з буйных гасцініц арганізуюць аднадзённыя паездкі ў мемарыяльны комплекс "Хатынь".
Славутыя турыстычныя мясціны каля Хатыні
Мемарыяльны комплекс "Хатынь" – адна з найбольш важных выдатных турыстычных мясцін у Беларусі. Ён размешчаны пад Мінскам. Калі вы плануеце паездку ў Хатынь – лепш за ўсё на цэлы дзень.
Сярод цікавых выдатных мясцін Мінска і Мінскай вобласці таксама:
версія для друку
зрабіць стартавай
дабавіць у выбранае
