Беларусы з даўніх часоў абаранялі свае землі ад ворагаў з усходу і захаду. І сёння экспазіцыі ў музеях і старадаўніх замках, а таксама касцюміраваныя рэканструкцыі бітваў дапамагаюць перанесціся ў час уплывовых князёў і адважных воінаў.
Сярод знакамітых сярэдневяковых бітваў, у якіх удзельнічалі продкі беларусаў і якія цяпер з’яўляюцца асновай гістарычных фестываляў:
У многіх гарадах Беларусі ў Сярэднія вякі ўзвышаліся абарончыя вежы-данжоны, але да нашых дзён захавалася толькі адна – Камянецкая, размешчаная на ўскраіне Белавежскай пушчы. Як адно з рэдкіх збудаванняў XIII стагоддзя, уцалелых пасля шматлікіх нападаў ворага, яна ўнесена ў папярэдні Спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.
У гэты знакавы пералік уключаны і тры беларускія храмы-крэпасці:
І вядома, памяць пра ваенныя падзеі розных часоў захоўваюць амаль усе беларускія замкі – уцалелыя і адрэстаўрыраваныя або якія ператварыліся ў таямнічыя руіны:
У розную пару года ў гарадах і каля сцен старадаўніх рэзідэнцый Беларусі праходзяць фестывалі сярэдневяковай гісторыі і рыцарскія турніры. У ліку самых вядомых:
Падарожнічаючы па Беларусі, можна вярнуцца і ў старадаўнія часы вікінгаў, якія, рухаючыся на ўсход па шляху "з варагаў у грэкі", спыняліся і нават правілі на беларускіх землях. Сёння ў Лідскім раёне ствараецца музей пад адкрытым небам "Панёманскае гарадзішча", прысвечаны жыццю ўсходніх славян, балтаў і скандынаўскіх вікінгаў.
У 2014 годзе ў Беларусі адбыўся першы суднаходны фестываль раннесярэднявечнай культуры "З варагаў у грэкі". У шматдзённай лодачнай экспедыцыі з фестывальнымі прыпынкамі ў некалькіх гарадах удзельнічалі караблі, адноўленыя па гістарычных чарцяжах і дакументах.