Гід па Беларусі: ідэі для вашых падарожжаў!

Што паглядзець у Ветцы: тайны горада стараабрадцаў, артэфакты буйнейшага іканапіснага цэнтра краіны і непаўторны народны каларыт Палесся

На ўсходзе Беларускага Палесся каля ракі Сож стаіць горад Ветка - некалі знакамітае прыстанішча стараабрадцаў. Яе гісторыя пачалася ў 1685 годзе, калі вернікі з розных куткоў Рускага царства (пазней імперыі), якія не прынялі царкоўную рэформу патрыярха Нікана, шукалі прытулак на ўскраінах і за межамі дзяржавы. Менавіта так на прыгранічных землях Рэчы Паспалітай недалёка ад Гомеля з'явіўся новы пасад. З усёй Расіі ў Ветку сцякаліся паслядоўнікі старой традыцыі - умелыя майстры, іканапісцы, ліцейшчыкі, кніжнікі, прадпрымальныя заможныя купцы. Горад згадваў і знакаміты пісьменнік Аляксандр Пушкін у сваёй манаграфіі "Гісторыя Пугачова", дзе герой – будучы правадыр сялянскага паўстання – хаваўся ў "раскольніцкай слабадзе Ветцы".

Цікавы факт: літаральна на працягу некалькіх першых гадоў у новым горадзе стараабрадцаў пасялілася больш за 40 тысяч жыхароў. Насельніцтва тагачаснай Масквы складала каля 100 тысяч.

Існуе некалькі версій узнікнення назвы горада. Адна дае тлумачэнне, што каля невялікага астраўка, дзе знайшлі прыстанішча першыя жыхары, працякала рэчка – "ветвь" Сожа. Паводле другой трактоўкі лічыцца, што Ветка – гэта "малая ветвь Москвы", робячы акцэнт на пераемнасці рускіх традыцый праваслаўнай царквы. Шэраг гісторыкаў адзначае, што орган улады ў раскольнікаў на старарускай мове называўся "веть". Пецярбургскі этнограф Іван Абрамаў у сваім нарысе  "Старообрядцы на Ветке" (1907) напісаў: "Сидели раз летом старики, первые Ветковские насельники, и думали-гадали, как назвать новый посад; в это время прилетел рой пчел, покружился он и сел на ветку. "Пусть будет наш посад назван Веткой", - решили старцы". Не менш прыгожае паданне расказвае аб тым, як пасля расколу стараабрадцы, якія ўцякалі са сталіцы, прывязалі да галінкі абраз і пусцілі па рацэ: "К коему берегу прибьется волнами сия ветвь, там и быть нашему поселению, ибо это будет указанием Божьего перста"…

Вядома, што перасяленцы атрымалі грамату вялікага князя і караля Рэчы Паспалітай, якая гарантавала ім рэлігійную незалежнасць і падатковыя льготы. Тым не менш, жыхары горада падтрымлівалі сувязь і з Масквой: нават цэнтральную плошчу ў Ветцы назвалі Краснай. Пётр I хоць і не любіў раскольнікаў, але "Ветку повелел не трогать". У 1695 г. тут была ўзведзена царква па традыцыях стараабрадніцтва. Веткаўскія манахі і свяшчэннікі разносілі ў многія іншыя стараабрадніцкія пасады дары, асвячоныя ў гэтым храме.

У XVIII ст. адносіны да стараабрадцаў зноў змянілася: указамі імператрыц Ганны Іванаўны і Лізаветы Пятроўны Ветка была двойчы спалена царскімі войскамі. Але горад выстаяў, захаваўшы свае традыцыі і культуру. У наваколлях вырасла больш за дзясятак слабод стараабрадцаў, якія ўтварылі Вялікую Ветку – адзін з буйнейшых цэнтраў папоўскага стараабрадніцтва XVII-ХІХ стагоддзяў. Да гэтага часу горад вядомы ў Беларусі і далёка за яе межамі як месца, дзе захоўваюць гісторыю і неацэнную культурную спадчыну жыхароў гэтага самабытнага краю. Не толькі першых пасяленцаў, якія знайшлі прытулак, але і многіх пакаленняў, народжаных ужо на беларускай зямлі.

Ветку часта называюць "агняпальнай": яна перажыла спаленні XVIII стагоддзя, пажары шматлікіх войнаў, якія пракаціліся па Беларусі, "агонь" Чарнобыля. І гэты вобраз знайшоў увасабленне ва ўнікальных "агнявідных і агняпальных" абразах, якія былі створаны ў самым вядомым іканапісным цэнтры краіны…

Дом купца Грошыкава

Дзякуючы развіццю горада, у XVIII-XIX стагоддзях Ветка стала не толькі прытулкам для стараабрадцаў, але і буйным цэнтрам гандлю і рамяства. У канцы XIX стагоддзя самым паважаным сярод купецкага саслоўя і суднаўладальнікаў быў род Грошыкавых, а адным з самых вядомых яго прадстаўнікоў – Цімафей Грошыкаў. У 1897 годзе ён пабудаваў у цэнтры Веткі асабняк, адпаведны важнасці сваёй персоны. Раскошны па тых часах двухпавярховы цагляны будынак у гатычным стылі ўзведзены на высокім цокалі. Асновай для афармлення фасада паслужылі элементы ў выглядзе стральчатых вокнаў. Унутраная прастора дома складалася з чатырох залаў, аб'яднаных адной прыхожай. Самая вялікая зала – гасціная – мела пяць вокнаў.

Сёння адрэстаўрыраваны дом купца-стараабрадца Цімафея Грошыкава ўключаны ў спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Беларусі. І менавіта тут (у тым ліку ў прыбудаванай частцы) ужо многія дзесяцігоддзі размяшчаецца знакаміты музей стараабрадніцтва і беларускіх традыцый імя Ф.Р. Шклярава.

Адрас: Красная плошча, 5

Веткаўскі музей стараабрадніцтва і беларускіх традыцый імя Ф.Р. Шклярава

Музей у Ветцы – без перабольшання ўнікальная скарбніца краіны. Ён захоўвае спадчыну майстроў, якія працавалі ў рэдкіх тэхніках іканапісу і жывапісу, кнігаафармлення, ювелірнай і кавальскай справы. Уражвае гасцей музея і народная творчасць, у якой цесна перапляліся стараабрадніцтва і традыцыі праваслаўнай беларускай вёскі.

Аснову збору склала прыватная калекцыя Фёдара Шклярава - ураджэнца Веткі, выхадца са стараабрадніцкай сям'і, мастака і збіральніка мясцовых каштоўнасцей. Пастаянная экспазіцыя адкрылася 1 лістапада 1987 года ў доме купца Грошыкава. Сёння ў музеі, які з мясцовай славутасці ператварыўся ў калекцыю, вядомую далёка за межамі Беларусі, налічваецца больш за 13 тысяч прадметаў.

Першы паверх занялі выставы "Падарожжа па гісторыі Веткі", "Кузня", "Майстэрня золатакавалёў". Тут раскажуць аб мінулым горада і легендах яго стварэння. Асаблівая экспазіцыя прысвечана Веткаўскай коўцы: у зборы – вырабы мясцовых майстроў (рызы, абклады, ківоты), іх прафесійныя і асабістыя пісьмы, рабочыя інструменты.

На другім паверсе прадстаўлена выстава "Народнае ткацтва", дзе можна ўбачыць традыцыйныя касцюмы і ўпрыгажэнні рэгіёна, якія дэманструюць унікальныя тэхнікі ткацтва Веткаўшчыны. У экспазіцыі "Чайная" - рэдкая калекцыя меднага посуду і самавараў. Знакамітаму Веткаўскаму іканапісу прысвечана асобная зала, дзе сабраны работы веткаўскіх і бабіцкіх стараабрадцаў: "Сабор архангела Міхаіла", "Пакровы" з Пакроўскага храма ў Ветцы, "Успенне" з царквы ў вёсцы Папсуеўка Веткаўскага раёна... Калекцыя музея прадстаўляе і артэфакты мясцовага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва XVII – пачатку XX стагоддзяў: залатога і бісернага шыцця, разьбы па дрэве, чаканкі і гравіроўкі па метале.

Трэці паверх аддадзены знаёмству з кніжнай культурай. Тут захоўваюцца рукапісныя і старадрукаваныя выданні XVI - пачатку XIX стагоддзяў: "Евангелле" Пятра Мсціслаўца, кнігі Івана Фёдарава (у тым ліку ўнікальнае выданне "Апостал"), Васіля Гарабурды і Анісіма Радзішэўскага, выданні беларускіх, украінскіх і маскоўскіх друкарскіх двароў, кнігі стараабрадцаў, ілюмінаваныя Евангеллі XVI–XVII стагоддзяў, манускрыпты XVI – пачатку XX стагоддзяў, пеўчыя "крукавыя" рукапісы... Паводле запісаў кніг і даравальных экспануецца карта "Шлях кніг на Ветку".

Адрас: Красная плошча, 5

Веткаўскія абразы

Стагоддзі таму веткаўскія абразы сталі не проста здабыткам адной мясцовасці, але сапраўды ўнікальнай мастацкай з'явай. Пазнаць работы іканапісцаў з гэтага горада можна па асаблівай манеры адлюстравання лікаў святых – нібы "палаючых, вогненных", сюжэтах і дэталях кампазіцыі, характэрных раслінных арнаментах, цудоўным упрыгажэнні абкладаў. Дзякуючы шматгадовай даследчай рабоце з артэфактамі і ў навуковы абарот было ўведзена паняцце "веткаўская школа іканапісу".

Пад уплывам барочнага мастацтва Беларусі XVIII стагоддзя, узораў заходнееўрапейскага жывапісу работы іканапісцаў з Веткі адышлі ад кананічных візантыйскіх традыцый. У іх з'явіліся элементы інтэр'ера, дэталі касцюма, бытавыя рэаліі, што рабіла адлюстраваных святых больш "жывымі", блізкімі людзям. Нягледзячы на адасобленасць гнаных за веру стараабрадцаў, іх свет быў радасным і аптымістычным, а абразы сталі цэлым сусветам, дзе пануе прыгажосць. Веткаўскія - заўсёды прыбраныя, шматфігурныя, багатыя на выявы людзей, кветак, траў... Яшчэ адна адметная асаблівасць у напісанні лікаў - высвятленні вакол рота і падбародка, характэрная форма верхняй губы і прыпухлай, крыху раздвоенай ніжняй.

Вобраз Эдэмскага саду ўвасобіўся ў багатых раслінных арнаментах. Мясцовыя майстры выкарыстоўвалі матывы руж і ружавых букетаў, галін з лісцем і цветам яблынь, лісця аканта, вінаграднай лазы, нарцысаў... Асабліва ўмелыя іканапісцы прымянялі тэхнікі лінёўкі і расквечвання золата.

Асноўнай пародай драўніны для веткаўскіх абразоў стала таполя, якая, на жаль, вельмі схільна да ўздзеяння шкоднікаў. Па гэтай прычыне аўтэнтычныя абразы з Веткі практычна заўсёды з'едзены жучком-тачыльшчыкам. Аднак дзякуючы вялікай таўшчыні дошак - ад 2 да 3 см – абразы добра захаваліся.

Абразы з Веткі вызначаюцца не толькі маляўнічым увасабленнем, але і багатым убраннем. Часта яны ўпрыгожаны вышытымі рознакаляровым бісерам рызамі (гавораць, што майстры дабаўлялі нават вылаўленыя ў Сожы жамчужынкі), разнымі драўлянымі ківотамі, якія  пакрыты фарбай і амаль не адрозніваюцца ад залатых, чаканнымі абкладамі з дробнымі архітэктурнымі дэталямі "нібы ўнутры храма".

Госці музея стараабрадніцтва могуць пераканацца, наколькі таленавітымі і ўмелымі былі мясцовыя іканапісцы, майстры-ювеліры, кавалі, разьбяры па дрэве. Багародзіца з вогненным лікам у шматлікіх інтэрпрэтацыях, Святы Мікалай Адваротнік, які быццам глядзіць гледачу за левае плячо, адганяючы чорта, агнялікі вершнік на вогненным крылатым кані Архангел Міхаіл-Ваявода - сімвалічныя вобразы іканапісцаў Веткі, якія ўражваюць сваёй пранікнёнасцю і прыгажосцю…

Неглюбскія ручнікі ў Ветцы

Ткацтва майстрых з вёскі Неглюбка, размешчанай у Веткаўскім раёне, па праву лічыцца асаблівым здабыткам беларускага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. І менавіта ў музеі Веткі яго не толькі экспануюць, але і вывучаюць так грунтоўна і глыбока, як нідзе больш. Тут захоўваецца самая вялікая калекцыя ручнікоў (3,5 тысячы!) у Беларусі і, магчыма, у свеце. Асноўная іх частка выткана многімі пакаленнямі жанчын з Неглюбкі.

Створаныя ва ўнікальнай закладной тэхніцы, неглюбскія ручнікі пакарылі мноства міжнародных салонаў і выставак, сталі ўпрыгажэннем музеяў і прыватных калекцый Еўропы і Азіі, захоўваюцца ў нью-ёркскім Metropolitan Museum of Art. Дарога да неба - менавіта так з даўніх часоў называлі рукатворныя палотны, якія мовай арнаменту "размаўляюць" з вышэйшымі сіламі, суправаджаючы чалавека ад нараджэння да самай смерці. Кажуць, тры колеры жыцця спляліся ў іх: чырвоны, белы і чорны, каб расказаць аб адвечных пачуццях чалавечай душы – любові, радасці і смутку.

Людзі верылі, што ручнікі захоўвалі Неглюбку як абярэг, і без іх дамы вяскоўцаў – безабаронныя і пустыя. Цікава, што нават пасля чарнобыльскай аварыі, калі ва ўсёй акрузе давялося высяляць жыхароў, Неглюбка не пацярпела.

Многія стагоддзі жыхары Неглюбкі не толькі ўпрыгожвалі дамы ручнікамі-сімваламі, але і адзеннем адрозніваліся ад іншых палешукоў. Жанчыны вёскі нават зусім асаблівым чынам павязвалі свае цудоўныя рукатворныя хусткі. Сёння традыцыйныя касцюмы неглюбскага строю таксама паказваюць у Веткаўскім музеі стараабрадніцтва і беларускіх традыцый.

Веткаўская архітэктурная разьба

Стараабрадцы Веткі гаварылі: мой дом - мой храм. А значыць, упрыгожвалі жыллё не толькі ўнутры - абразамі, старымі духоўнымі кнігамі, арыгінальнымі прадметамі мэблі, але і звонку. На вокнах, дахах і варотах ажывалі цэлыя сюжэты!

Дэкарыраванне дамоў разьбой, якое стала візітнай карткай горада, першапачаткова было звязана з вырабам ківотаў – прыгожых драўляных рам-каўчэгаў для абразоў. Майстры навучаліся гэтай справе, спачатку практыкуючыся ў стварэнні аконных рам і накладных элементаў, якія значна большыя па памеры, чым абразы. Толькі потым умельцы маглі пачаць такую тонкую справу як ківотная выразанне. Майстэрства стварэння драўляных узораў у Ветцы перадавалася на працягу некалькіх стагоддзяў. Яно атрымала ў спадчыну прыёмы і раслінныя матывы пазалочаных іканастасаў, упрыгожаных "навылётнай беларускай рэззю", якая распаўсюдзілася з XVII стагоддзя. Таму ківотную манеру разьбы ў архітэктуры можна назваць сапраўдным шэдэўрам Веткаўскага краю.

Сёння запаснікі музея імя Ф.Р. Шклярава, які, дарэчы, таксама быў знакамітым разьбяром, запоўнены архітэктурнай дамавой разьбой. Майстар і яго вучні беражліва збіралі гэту спадчыну са старых дамоў, асабліва пасля чарнобыльскай катастрофы, калі людзі масава перасяляліся ў іншыя раёны. І цяпер у Ветцы захоўваецца самая вялікая калекцыя дамавой разьбы ў Беларусі.

Стараабрадніцкія могілкі ў Ветцы

Яшчэ адным знакавым месцам, якое ўяўляе гістарычную і культурную цікавасць і перадае веткаўскі дух раскольніцтва, з'яўляюцца могілкі. Асаблівай яго часткай стала так званая маскоўская - стараабрадніцкая. Замест надмагільных пліт тут устаноўлены загадкавыя валуны і мудрагелістыя гранітныя саркафагі. А самае галоўнае, што практычна ўсе помнікі і васьміканцовыя крыжы стаяць у нагах у нябожчыкаў, з усходняга боку. Як кажуць мясцовыя, "каб, калі ўставаць з таго свету будуць, было за што ўхапіцца". Магільныя камяні здаўна называлі вокнамі: паводле павер'яў жыхароў Веткі, на іх адпачываюць анёлы або "прысаджваюцца" душы памерлых.

Найстарэйшыя з захаваных надмагільных помнікаў адносяцца да канца XVIII – пачатку XIX стагоддзяў, большая частка – да сярэдзіны XIX стагоддзя. Хавалі тут як багатых купцоў, так і звычайных гараджан: мяркуючы па магільных помніках, могілкі не мелі дзялення па прынцыпе знатнасці або заможнасці. Пры гэтым у пачатку ХХ стагоддзя менавіта ў Ветцы знаходзілі спакой заможныя людзі са стараабрадніцкімі каранямі з Гомеля.

Адрас: вул. Луначарскага

Старасельскае гарадзішча

Ветка і яе наваколле – адзін з багацейшых у археалагічных адносінах рэгіёнаў Беларусі. Мясцовыя артэфакты прыцягнулі ўвагу даследчыкаў яшчэ ў другой палове XIX стагоддзя, калі непадалёку ад горада было знойдзена старадаўняе паселішча.

Старасельскае гарадзішча - у народзе яго называюць Гарадок Замчышча - з'яўляецца археалагічным помнікам Беларусі. Гэта ўзгорак з плоскім верхам, дзе некалі размяшчалася ўмацаванне і адкуль сёння бачны не толькі вуліцы Веткі, але нават абрысы Гомеля. У мясцовых жыхароў ёсць паданне, што яго ўзвялі шведы ў гады Паўночнай вайны (пачатак XVIII стагоддзя). Аднак пасля правядзення маштабных раскопак беларускія вучоныя даказалі, што гарадзішча можа быць адным з самых старажытных на тэрыторыі краіны – узведзеным яшчэ ў бронзавым веку.

Гарадзішча вядома сваёй незвычайнай планіроўкай. Умацаваная пляцоўка знаходзіцца не на краі астанца (узвышша зямлі ў пойме ракі), што сустракаецца традыцыйна, а ў цэнтры.  Гісторыкі і археолагі да гэтага часу не могуць знайсці адказу, хто і па якой прычыне ўзвёў такое незвычайнае ўмацаванне, бо пакуль вядома, што яно практычна не выкарыстоўвалася. Пры раскопах у Старым Сяле побач з узгоркам знойдзена больш за 100 знаходак, сярод якіх – крэмніевыя прылады працы і палявання (скрабкі, праколкі, вастрыі, адшчэпы), фрагменты ляпніны з індаеўрапейскай сімволікай. Аднак у самім гарадзішчы такіх артэфактаў не выявілі. Ёсць версіі, што яно выкарыстоўвалася як часовы прытулак для жыхароў наваколля, або людзі, якія пабудавалі яго, імкліва пакінулі свае землі і нават загінулі.

Старасельскае гарадзішча Веткаўшчыны часта наведваюць і па іншай прычыне. Калі верыць мясцовым легендам і расказам старажылаў, на гэтым месцы закапаны дзве валовыя шкуры серабра і бочачка золата.

Храм Праабражэння Гасподняга

Першае згадванне аб праваслаўным прыходзе Веткі адносіцца да XIX стагоддзя. Царкву Праабражэння Гасподняга пабудавалі ў 1839 годзе на грошы прыхаджан і дабрачынцаў. Сам храм, а таксама званіца з агароджай былі створаны з дрэва, стаўшы творам мясцовага дойлідства. Пры царкве дзейнічалі некалькі прыходскіх школ, у тым ліку ў навакольных вёсках, працавала бібліятэка. Аднак з часам пабудовы прыйшлі ў непрыдатны стан, а ў савецкі час прыход і зусім туліўся ў невялікім малітвенным доме.

У 1996 годзе Веткаўская абшчына ініцыявала будаўніцтва новага храма Праабражэння Гасподняга, і ў верасні 2003-га ён быў гатовы.  Са старой царквы ўрачыстым хрэсным ходам перанеслі царкоўныя рэчы ў новы храм, які асвяцілі мітрапаліт Мінскі і Слуцкі Філарэт, Патрыяршы Экзарх усяе Беларусі, а таксама архіепіскап Гомельскі і Жлобінскі Арыстарх. З таго часу ў ім праводзяцца рэгулярныя службы і ўрачыстасці. Вертыкальная структура храма Праабражэння Гасподняга і яго геаметрычнасць адрозніваюцца ад звычайных пабудоў. А дзякуючы размяшчэнню ў цэнтры горада ён прыкметны з любой вуліцы.

Адрас: вул. Кастрычніцкая, 4

Брацкая магіла воінам-вызваліцелям

Памяць герояў, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны, у Ветцы захоўвае Брацкая магіла воінам-вызваліцелям. Тут пахаваны больш за 870 чалавек, у тым ліку воіны 197-й Бранскай, 96-й, 250-й, 287-й і 307-й стралковых дывізій 1-га танкавага корпуса, якія загінулі ў 1943 годзе ў баях за вызваленне горада і раёна ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. У 1975 г. у знакавым месцы былі ўстаноўлены помнік-скульптура воіна з апушчаным сцягам і стэла з імёнамі загінулых.

Адрас: вул. Савецкая

Сядзібны комплекс у Хальчы

Зусім побач з Веткай на процілеглым беразе Сожа стаіць пасёлак Хальч. І гэта месца таксама здзіўляе сваёй гісторыяй. Спрадвеку легендарныя радзімічы сяліліся на вялікім пясчаным мысе на рацэ Сож. Упершыню ў летапісе Хальч згаданы ў 1437 годзе: князь Свідрыгайла падарыў маёнтак шляхціцу Паўлу Мішкавічу, дзеці якога пазней узялі сабе прозвішча Халецкія ў гонар вёскі. У канцы XVII стагоддзя Казімір Халецкі, даволі ашчадлівы і прагматычны гаспадар, прыняў рашэнне, якое змяніла лёс наваколля - даў прыстанішча стараабрадцам, якія заснавалі горад і за лічаныя гады ператварылі яго ў квітнеючы край.

На мяжы XVIII-XIX стагоддзяў Халецкія вырашылі пабудаваць новую рэзідэнцыю. Міні-палац узвялі ў стылі позняга класіцызму. Зрэшты, грошай на пабудову не хапала, таму першы паверх быў мураваны, другі – драўляны і атынкаваны так, што звонку не адрозніць (намнога пазней яго перабудавалі). Дарэчы, асабняк такога тыпу - рэдкасць для Беларусі. Фасад, павернуты да ракі, стаў асабліва вытанчаным, верхняя тэраса на 8 калонах нібы прадаўжала бальную залу, а з ніжняй дзве бакавыя лесвіцы вялі ў цудоўны парк. Аднак унутры рэзідэнцыя была не такой раскошнай – з невялікімі гасцявымі і спальнямі, бальнай залай сціплых памераў.

З сярэдзіны XIX стагоддзя да падзей 1917 года маёнтак атрымалі ў спадчыну прадстаўнікі роду Войніч-Сенажэцкіх, якія канчаткова аформілі сядзібны дом. У гэты час ён быў поўны старадаўняй мэблі з чырвонага дрэва, калекцый кніг, фарфору, серабра, дываноў, карцін вядомых майстроў. З'явіўся нават асаблівы тайны пакой, дзе праходзілі масонскія сходы, паколькі гаспадары былі членамі ложы.

У Хальчы кіпела жыццё. Тут знаходзіліся царква і царкоўна-прыходская школа, касцёл і манастыр езуітаў, яўрэйскі малітвенны дом, карчма, некалькі крам, буйная гаспадарская вінакурня. Двойчы ў год праводзіліся вялікія кірмашы. Бойкі гаспадар Зігмунд Войніч-Сенажэцкі ладзіў пышныя балі і паляванні, прывёз з-за мяжы першы ў акрузе аўтамабіль, ажаніўся з мясцовай прыгажуняй, якая, зрэшты, раніцай пасля вяселля збегла…

Пасля 1917 года ў нацыяналізаванай сядзібе размяшчаліся калонія для беспрытульнікаў, турма НКУС, клуб, калгасная кантора. У гады Вялікай Айчыннай вайны ў Хальчы ішлі кровапралітныя баі, таму многія пабудовы маёнтка былі страчаны. Але да нашых дзён захаваліся часткі комплексу: двухпавярховы сядзібны палац, дом кіраўніка, фруктовы сад, парк уздоўж ракі.

Сёння старадаўні маёнтак у Хальчы чакае аднаўлення і рэстаўрацыі. Ёсць планы стварыць тут музейны комплекс з экспазіцыяй у стылі памешчыцкіх сядзіб XVIII-XIX стагоддзяў, а таксама канферэнц-залай для сустрэч і мерапрыемстваў.

Адрас: в. Хальч

Біялагічны заказнік "Веткаўскі"

Ветка размешчана на старажытнай зямлі Палесся - у выдатным краі, дзе да гэтага часу засталося нямала амаль некранутых куткоў прыроды. Для захавання ўнікальнага прыроднага комплексу ў даліне ракі Беседзь, якая ўпадае ў Сож, створаны біялагічны заказнік мясцовага значэння "Веткаўскі". Ён ахоўвае больш за 30 відаў раслін (у тым ліку лекавых) і грыбоў, з'яўляецца асяроддзем пражывання дзікіх жывёл і птушак, уключаных у Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь. На гэтай тэрыторыі забаронена высечка дрэў, таму тут можна сустрэць векавыя экзэмпляры.

Таксама ў наваколлі Веткі плануецца стварэнне водна-балотнага заказніка рэспубліканскага значэння "Пойма ракі Сож".