Культурная сталіца Беларусі

З 2010 года ў Беларусі праводзіцца рэспубліканская акцыя "Культурная сталіца года". У кожным з гарадоў, якія атрымалі гэты ганаровы статус, рэалізуюцца інавацыйныя праекты па прэзентацыі іх самабытнасці, развіцці і папулярызацыі традыцый і дасягненняў нацыянальнай культуры, актывізацыі творчай ініцыятывы жыхароў, павышэнні турыстычнай прывабнасці рэгіёнаў.

Першым званне культурнай сталіцы года атрымаў Полацк – самы старажытны горад краіны, які называюць "калыскай беларускай дзяржаўнасці". Прадоўжылі эстафету Гомель (2011), Нясвіж (2012), Магілёў (2013), Гродна (2014), Брэст (2015), Маладзечна (2016), Бабруйск (2017), Наваполацк (2018), Пінск (2019).

У 2020 годзе "Культурнай сталіцай Беларусі" стала Ліда. Каляндар падзей у Лідзе ўключаў больш за 3 тысячы мерапрыемстваў: канцэрты, выставы, майстар-класы, пленэры, творчыя конкурсы і спартыўныя спаборніцтвы… Эпідэміялагічная сітуацыя 2020-га ўнесла свае карэктывы, таму маштаб мерапрыемстваў і правілы іх наведвання былі рэгламентаваны, каб забяспечыць бяспеку гасцям. Па традыцыі эпіцэнтрам падзей быў Лідскі замак – знакавая выдатная мясціна і візітная картка старажытнага горада.

Права на званне культурнай сталіцы Беларусі ў 2021 годзе атрымаў Барысаў – адзін з найстаражытнейшых гарадоў краіны, буйны прамысловы і культурны цэнтр Мінскага рэгіёна.

Культурнай сталіцай 2022 года была выбрана Орша – старажытны горад на Дняпры, заснаваны амаль тысячу гадоў таму (1067 г.) і згаданы яшчэ ў "Аповесці мінулых гадоў". У гісторыю ён увайшоў як адно са знакавых месцаў ВКЛ, цэнтр асветы і кнігадрукавання, горад храмаў, малая радзіма знакамітага пісьменніка ХХ стагоддзя Уладзіміра Караткевіча. На тэрыторыі Оршы і Аршанскага раёна знаходзяцца больш за дзевяць дзясяткаў гістарычных і культурных помнікаў.

У 2023 годзе званне культурнай сталіцы Беларусі атрымаў Слуцк – адзін з самых старажытных і самабытных гарадоў краіны. Доўгі час пачаткам яго гісторыі лічылі 1116-ы год – па першым згадванні ў легендарнай "Аповесці мінулых гадоў". Аднак знойдзены царкоўныя дакументы, якія сведчаць, што Слуцк значна старэйшы. І ў 2021-м афіцыйна было замацавана: горад – цэнтр буйнога сярэднявечнага княства – вядомы з 1005 г. Слуцкія паясы, што праславілі край на ўвесь свет, уцалелыя старадаўнія славутасці (хоць, на жаль, апошнія стагоддзі Слуцк страціў вельмі шмат), знакамітыя дзеячы культуры і навукі… Гэта спадчына робіць горад сапраўды ўнікальным месцам не толькі мінулага, але і сучаснага Беларусі.

У 2024 годзе культурнай сталіцай краіны сталі Бялынічы – горад з багатай гісторыяй і незвычайным сакральным лёсам. Паводле адной з легенд, яго заснаванне і назва звязаны з цудатворнай іконай Бялыніцкай Божай Маці, што ў пачатку XIII стагоддзя прынеслі манахі Кіева-Пячэрскай лаўры, якія ратаваліся ад войскаў хана Батыя. У час прывалу ля ракі Друць ноччу ад абраза Багародзіцы стала ісці свячэнне. На гэтым месцы вырашылі заснаваць манастыр, а горад атрымаў назву Бялынічы – "белыя ночы"... На бялыніцкай зямлі нарадзіліся выдатны пейзажыст і "перадзвіжнік", народны мастак БССР Вітольд Бялыніцкі-Біруля, знакаміты сучасны жывапісец Віктар Альшэўскі, іншыя вядомыя асобы гісторыі і культуры Беларусі.

У 2025 годзе званне "Культурная сталіца" перададзена гораду Іванава (Брэсцкая вобласць) – адной з жамчужын Заходняга Палесся. Ураджэнцамі Іванаўскага краю з'яўляюцца яркія асобы беларускай і еўрапейскай культуры. Сярод іх – літаратар, музыкант і кампазітар, мастак і скульптар, выдатны майстар архітэктурнага пейзажу XIX стагоддзя Напалеон Орда, беларускі савецкі мастак, "творца ўзвышаных Мадоннаў" Аляксей Кузьміч, які стварыў уражальную калекцыю палотнаў з вобразам жанчыны-маці... Таксама ў Іванаўскім раёне размешчана Дастоева, адкуль паходзіў старажытны род сусветна вядомага пісьменніка. Сёння тут дзейнічаюць народны літаратурна-краязнаўчы музей імя Ф.М.Дастаеўскага і інфармацыйна-культурны цэнтр "Дастаеўскі – гісторыя і сучаснасць". У 2021 г. да 200-годдзя класіка і 515-годдзя роду Дастаеўскіх у цэнтры Іванава адкрыўся ландшафтна-культурны парк "Лабірынт часу" з макетамі, што ўяўляюць сабой копіі (1:10) страчаных аб'ектаў гісторыка-культурнай спадчыны Іванаўскага раёна, у тым ліку маёнтка ў Дастоеве.

версія для друку

зрабіць стартавай

дабавіць у выбранае