НПЦ НАН Беларусі па жывёлагадоўлі ажыццяўляе навукова-даследчыя работы па розных напрамках дзяржаўных навукова-тэхнічных праграм, звязаных з вырашэннем перспектыўных задач аграпрамысловага комплексу краіны. Работы праводзяцца ў цесным узаемадзеянні з племяннымі, сельскагаспадарчымі і вучэбнымі арганізацыямі Мінсельгасхарча, а таксама іншых міністэрстваў Беларусі. Пра найбольш важкія распрацоўкі і перспектыўныя праекты ў сферы жывёлагадоўлі расказаў на прэс-канферэнцыі "Новыя аграпрамысловыя тэхналогіі: уклад беларускіх вучоных у развіццё сельскай гаспадаркі" намеснік генеральнага дырэктара па навуковай рабоце РУП "НПЦ Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі па жывёлагадоўлі" Аляксандр Будзевіч, перадае карэспандэнт БЕЛТА.
"Нанатэхналогіі прадаўжаюць актыўна развівацца ў розных навуковых галінах, у прыватнасці ў аграпрамысловым комплексе. Тут закранаюцца ўсе галіновыя напрамкі - раслінаводства, ветэрынарыя, перапрацоўка, жывёлагадоўля. У сувязі з гэтым намі былі распрацаваны рэцэпты і лабараторныя ўзоры камбікорму-канцэнтрату для маладняку буйной рагатай жывёлы. Таксама мы распрацавалі паўнацэнныя камбікармы для свіней з уводам у пітную ваду нанаселену, нанажалеза і нанацынку, распрацаваных Інстытутам фізіка-арганічнай хіміі НАН Беларусі. Таксікалагічнай ацэнкай устаноўлена няшкоднасць і нетаксічнасць гэтых камбікармоў для лабараторных жывёл. Папярэднія рэзультаты сведчаць аб павышэнні сярэднясутачных прыростаў масы і зніжэнні сабекошту атрымліваемай прадукцыі", - расказаў Аляксандр Будзевіч.
Таксама ён звярнуў увагу на распрацаваны і адкарэкціраваны праект тэхналагічнай схемы нанясення плёначнага пакрыцця на часціцы прэпаратаў незаменных амінакіслот, у прыватнасці лізіну. Быў вывучаны ўплыў камбікорму з уключэннем гэтых прэпаратаў на ступень дзеяння азоту ў арганізме свіней і цялят.
"Устаноўлена, што прэпарат па сваім біялагічным дзеянні не аказвае адмоўнага ўплыву на арганізм свіней з уключэннем у склад камбікорму. Акрамя таго, паказана прадукцыйнае дзеянне названага камбікорму на павышэнне тэмпаў росту маладняку і атрыманне свіней больш цяжкіх вагавых катэгорый. Таксама ўключэнне прэпарату ў камбікорм садзейнічае павелічэнню атрымання абсалютнага сярэднясутачнага прыросту за перыяд даследавання", - падзяліўся вынікамі намеснік гендырэктара.
Паводле яго слоў, у мэтах павышэння прадукцыйнасці малочнай жывёлы праведзены даследаванні па рэгуляцыі саставу мікрабіёму рубца з выкарыстаннем доследных партый камбікорму, у складзе якога прабіятычныя кармавыя дабаўкі на аснове прапіёнавакіслых і спораўтваральных бактэрый. Устаноўлена эфектыўнасць кармлення прабіятычнай кармавой дабаўкі лакціруючым каровам. Прымяненне названых дабавак павышае надой, а таксама дае дадатковы прыбытак ад выкормлівання гэтымі дабаўкамі.
"Распрацаваны склад камбікорму з выкарыстаннем макухі лёну алейнага і льну-даўгунцу для цялят малочнага і паслямалочнага перыяду. Устаноўлены станоўчы ўплыў камбікорму з розным узроўнем уводу макухі на фізіялагічны стан паддоследных цялят, вызначана зоатэхнічная і эканамічная эфектыўнасць гадоўлі жывёлы", - дадаў Аляксандр Будзевіч.
Як запэўніў Аляксандр Будзевіч, у бягучым годзе завяршаецца распрацоўка комплексных прыёмаў і метадаў, якія забяспечваюць стварэнне новых міжпародных гібрыдных форм у свінагадоўлі з эфектам гетэрозісу (павелічэнне жыццяздольнасці ў выніку атрымання ў спадчыну пэўнага набору генаў ад бацькоў. - Заўвага БЕЛТА).
"У гэтых спалучэннях удзельнічалі чатыры пароды свіней - дзюрок, п'етрэн, іаркшыр і ландрас. На аснове аналізу прадукцыйнасці жывёл быў распрацаваны план падбору спалучэнняў. Устаноўлена спалучэнне, якое мае лепшыя ўзнаўленчыя якасці. Таксама вывучана генетычная структура жывёл па некаторых генах. Устаноўлены станоўчы ўплыў некаторых генатыпаў на шэраг рэпрадуктыўных прыкмет", - падкрэсліў намеснік гендырэктара.
Сумесна з НПЦ Дзяржаўнага камітэта судовых экспертыз НПЦ НАН Беларусі па жывёлагадоўлі распрацоўвае сістэму генетычнага аналізу парод свіней на аснове полімарфізму (здольнасць некаторых арганізмаў існаваць у станах з рознай унутранай структурай. - Заўвага БЕЛТА). Даследаванні праводзяцца ў мэтах пацвярджэння чыстапароднасці жывёл пры іх развядзенні або закупцы біялагічнага матэрыялу, а таксама, напрыклад, дыферэнцыяцыі дзіка і свойскай свінні ў выпадку браканьерства. Будзе створана база даных з маркерамі, якія стануць служыць вызначальнікамі пароднай прыналежнасці свіней.
"Акрамя таго, распрацоўваецца методыка малекулярна-генетычнага маніторынгу БРЖ на наяўнасць манагенных захворванняў, якая прадугледжваецца для выкарыстання ў праграмах развядзення галштынскай жывёлы айчыннай селекцыі малочнага напрамку прадукцыйнасці. Гэта будзе садзейнічаць павышэнню эфектыўнасці малочнай жывёлагадоўлі, дасць магчымасць больш шырокай распрацоўкі рэспублікай тэхналогіі геномнай селекцыі і, як вынік, знізіць залежнасць ад імпарту быкоў. Фармат атрымліваемых даных зробіць магчымай інтэграцыю рэзультатаў ацэнкі быкоў-вытворнікаў у міжнародныя базы даных", - заявіў намеснік гендырэктара.
Таксама Аляксандр Будзевіч расказаў пра канцэптуальныя тэхналагічныя модульныя рашэнні па стварэнні малочных ферм новага пакалення і алгарытм кіравання вытворчым працэсам на аснове інтэлектуальных лічбавых тэхналогій.
"Рэалізацыя канцэпцыі тэхналагічнай вытворчасці малака заснавана на інтэлектуальных сістэмах кіравання вытворчасцю, прымяненні рабатызаваных сродкаў выканання асноўных вытворчых аперацый і заснаваных на сістэмах маніторынгу. Так, паказчык прадукцыйнасці і фізіялагічнага стану забяспечыць правядзенне ўсіх элементаў вытворчасці па прынцыпе "якраз своечасова", што прадугледжвае істотны станоўчы ўплыў на рэалізацыю патэнцыялу прадукцыйных жывёл. Таксама павысяцца тэрміны гаспадарчага выкарыстання кароў і будзе забяспечана атрыманне малака высокай якасці пры значным зніжэнні ўдзельных затрат на вытворчасць прадукцыі", - рэзюмаваў намеснік гендырэктара па навуковай рабоце РУП "НПЦ НАН Беларусі па жывёлагадоўлі".