14 жніўня, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Еўрапейскі саюз, імкнучыся нанесці чарговы "сакрушальны" ўдар па эканоміцы Беларусі, нядаўна прыняў новы пакет санкцый. У іх ліку - забарона на пастаўку з ЕС адзення, былога ва ўжытку, або "сэканд-хэнд". Аб тым, як у Беларусі ўспрынялі гэту меру і чаму яе можна лічыць добрай для краіны, карэспандэнту БЕЛТА растлумачыў прэс-сакратар Міністэрства замежных спраў Анатоль Глаз.
"Гэты крок з'яўляецца чарговым пацвярджэннем таго, што Еўрасаюз абсалютна не кіруецца логікай гуманнасці ў пытаннях увядзення санкцый, прымяняе абмежаванні на сацыяльна значныя тавары, якія карыстаюцца попытам, у тым ліку, у малазабяспечаных грамадзян, - сказаў ён. - Пры гэтым ЕС на розных узроўнях дэкларуе прыхільнасць да "сацыяльных прынцыпаў" санкцый. Але гэты крок чарговы раз пацвярджае двайныя стандарты нашых заходніх суседзяў. Не выключаем, што гэта рашэнне прынята пры актыўным лабіраванні "збеглай апазіцыі", якая папросту ўжо не ведае, якія б яшчэ забароны прымяніць да Беларусі, каб падарваць яе эканоміку і выклікаць сацыяльныя хваляванні насельніцтва".
Паводле экспертных ацэнак, да гэтага часу доля тавараў "second hand" у агульным аб'ёме спажывання адзення складала каля 35 працэнтаў. У розніцу іх прадавалі амаль 2,8 тыс. гандлёвых аб'ектаў, у ліку якіх і інтэрнэт-магазіны.
Паводле даных Белстата, штогод у Беларусь увозіцца адзення, былога ва ўжытку, на суму каля $60-80 млн. Прадаецца - на суму да $70 млн, а астатняе ідзе на рээкспарт.
На ўзроўні ЕАЭС устаноўлены невысокі тарыф на імпарт "second hand" - 15 працэнтаў ад мытнага кошту, але не менш як 0,18 еўра за 1 кг, што дае магчымасць адносна танна ўвозіць і выпускаць на рынак гэтыя тавары. Карыстаючыся гэтай магчымасцю, асобныя беларускія дзялкі вельмі нядрэнна нажываліся на гандлі былым ва ўжытку адзеннем. Справа ў тым, што пры ўвозе ў Беларусь яны дэкларавалі тавары як "second hand" (па заніжаным кошце), каб плаціць мытныя пошліны па мінімальным тарыфе.
Аднойчы на Брэсцкай мытні вадзіцель велікагруза, пераблытаўшы, выпадкова прадаставіў мытнікам рэальныя (а не фіктыўныя) дакументы аб кошце тавараў "second hаnd". Цана была заніжана больш як у 2,5 раза.
У 2023 годзе ДМК Беларусі сумесна з канцэрнам "Беллегпрам" правёў кантрольныя мерапрыемствы ў адносінах да 4 фур з таварамі тыпу "second hаnd". Паштучнае сартаванне выявіла, што каля 80 працэнтаў з іх - новыя тавары тыпу "сток", але ніяк не былыя ва ўжытку тавары.
Шэраг пытанняў у спецыялістаў выклікае таксама якасць былога вы ўжытку адзення, якое прадаюць у Беларусі. Часта яно не проста "не вельмі" добрай якасці, але і наогул небяспечнае для здароўя. Ні для каго не сакрэт, што ў якасці перадпрадажнай падрыхтоўкі такое адзенне дэзынфіцыруюць. Нярэдка для гэтага выкарыстоўваюць фармальдэгід - таксічнае рэчыва, якое пры ўдыханні можа трапіць у арганізм і негатыўна паўплываць на рэпрадуктыўную функцыю, цэнтральную нервовую сістэму, пашкодзіць дыхальныя шляхі, скурнае покрыва і вочы.
Для ЕС і ЗША адпраўка тавараў "second hаnd" у іншыя краіны з'яўляецца вельмі выгадным і зручным спосабам пазбавіцца ад старызны замест таго, каб затрачваць намаганні і сродкі на ўтылізацыю на сваёй тэрыторыі. Навошта ж турбавацца, калі можна проста перапрадаць?
З пункту гледжання інтарэсаў Беларусі, забарону Еўрасаюза на пастаўку "second hand" можна лічыць добрай, перакананы Анатоль Глаз. "Гэта ўберажэ здароўе нашых грамадзян ад шкодных рэчываў. Заадно і Еўрасаюз сур'ёзна зоймецца ўтылізацыяй гэтых выкарыстаных рэчаў", - заўважыў ён.
Больш таго, многія краіны самі ініцыятыўна ідуць на такія крокі, абараняючы свой рынак і сваіх людзей. Асабліва гэта актуальна для тых дзяржаў, дзе ёсць уласная добра развітая лёгкая прамысловасць. Там цудоўна разумеюць, што адзенне "second hand" праслужыць абмежаваны час, а далей створыць дадатковую нагрузку на эканоміку, навакольнае асяроддзе, здароўе людзей. Паводле даных СГА, кожная трэцяя з 85 краін увяла нейкія забароны на ўвоз патрыманых тавараў.
У Беларусі ёсць поўная ўпэўненасць, што рашэнне ЕС не прывядзе да ніякіх сур'ёзных сацыяльных наступстваў, не паўплывае істотна на ўзровень занятасці і рынак працы.
"Еўрасаюз, прымаючы такое рашэнне, не ўлічыў той факт, што ў Беларусі добра развіта галіна ўласнай лёгкай прамысловасці, тавары якой не ўступаюць сусветным аналагам па якасці, маюць усе неабходныя сертыфікаты бяспекі, а таксама рэалізуюцца па даступных цэнах", - падкрэсліў прэс-сакратар МЗС. Акрамя таго, тавары можна імпартаваць з дружалюбных Беларусі краін.
Чакаецца, што запаволенне развіцця рознічнага гандлю таварамі "second hand" будзе садзейнічаць стабілізацыі сітуацыі з продажамі айчынных тавараў лёгкай прамысловасці на ўнутраным рынку.
"Забарона ЕС на пастаўку ў Беларусь тавараў "second hand" створыць перадумовы для далейшага развіцця нацыянальнай вытворчасці, супрацоўніцтва з дружалюбнымі краінамі і скароціць аб'ёмы імпарту небяспечнай прадукцыі з шэрага краін Еўропы і ЗША", - падкрэсліў Анатоль Глаз.