24 сакавіка, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Законапраект аб процідзеянні экстрэмізму ў бліжэйшы час паступіць у Палату прадстаўнікоў, паведаміў сёння журналістам начальнік аддзела па наглядзе за выкананнем заканадаўства аб дзяржаўнай бяспецы Генеральнай пракуратуры Валерый Шуляк, перадае карэспандэнт БЕЛТА.
"Генеральная пракуратура з улікам нацыянальнага і міжнароднага вопыту правапрымянення сумесна з іншымі зацікаўленымі дзяржаўнымі органамі падрыхтавала новую рэдакцыю закона "Аб процідзеянні экстрэмізму". Папярэдне работа над праектам закона завершана, у бліжэйшы час ён будзе ўнесены на разгляд у Палату прадстаўнікоў, - расказаў Валерый Шуляк. - Пры гэтым трэба мець на ўвазе, што праект закона аб процідзеянні экстрэмізму не з'яўляецца адзіным нарматыўным прававым актам, які рэгулюе адносіны ў гэтай сферы: да сумежнага заканадаўства могуць быць аднесены крымінальнае, адміністрацыйнае заканадаўства, заканадаўства аб масавых мерапрыемствах, сродках масавай інфармацыі, партыях i iншых грамадскіх аб'яднаннях. Увесь масіў гэтага заканадаўства цяпер падвяргаецца рэвізіі і ўдасканаленню".
Прадстаўнік Генпракуратуры адзначыў, што ў законапраекце дадзены новыя азначэнні паняццяў "экстрэмізм", "экстрэмісцкія матэрыялы", упершыню заканадаўча замацоўваюцца азначэнні тэрмінаў "экстрэмісцкая сімволіка і атрыбутыка", "экстрэмісцкае фарміраванне". "Упершыню сфармулявана паняцце экстрэмізму (экстрэмісцкай дзейнасці) не толькі як пераліку пэўных крымінальна каральных дзеянняў, але як дзейнасці па планаванні, арганізацыі, падрыхтоўцы і здзяйсненні дзеянняў, якія маюць строга вызначаныя мэты для замаху - незалежнасць, тэрытарыяльная цэласнасць, суверэнітэт, асновы канстытуцыйнага ладу, грамадская бяспека Беларусі, - сказаў ён. - Экстрэмісцкімі матэрыяламі прапануецца прызнаваць не толькі інфармацыйную прадукцыю, але сімволіку і атрыбутыку, прызначаную для ўключэння ў экстрэмісцкую дзейнасць або яе прапаганды".
Пералік дзеянняў, якія адносяцца да экстрэмісцкай дзейнасці, таксама істотна пашыраны. У прыватнасці, у яго ўключаны ўдзел у экстрэмісцкім фарміраванні; садзейнічанне ажыццяўленню экстрэмісцкай дзейнасці, праходжанне абучэння або падрыхтоўкі для ўдзелу ў такой дзейнасці; распаўсюджванне заведама непраўдзівых звестак аб палітычным, эканамічным, сацыяльным, ваенным або міжнародным становішчы Беларусі, прававым становішчы грамадзян у краіне; арганізацыя і ажыццяўленне захопу будынкаў і збудаванняў; парушэнне парадку правядзення масавых мерапрыемстваў, калі гэта прывяло па неасцярожнасці да гібелі людзей, прычынення цяжкага цялеснага пашкоджання або прычынення матэрыяльнага ўрону ў вялікім памеры; учыненне ў мэтах распальвання расавай, нацыянальнай, рэлігійнай або іншай сацыяльнай варожасці проціпраўных дзеянняў супраць грамадскага парадку і грамадскай маралі, парадку кіравання, жыцця і здароўя, асабістай свабоды, годнасці асобы, а таксама супраць маёмасці.
Плануецца пашырыць пералік суб'ектаў процідзеяння экстрэмізму за кошт уключэння ў яго органаў юстыцыі, фінансавых расследаванняў і маніторынгу, мясцовых выканаўчых і распарадчых органаў, міністэрстваў адукацыі і інфармацыі. У раней дзеючым заканадаўстве не быў вызначаны орган, які адказвае за каардынацыю намаганняў усіх суб'ектаў процідзеяння экстрэмізму. У праекце гэты недахоп ліквідаваны - прапануецца ўскласці функцыю па каардынацыі дзейнасці суб'ектаў процідзеяння экстрэмізму на органы ўнутраных спраў, што дасць магчымасць аператыўна рэагаваць на выклікі і пагрозы.
"Усталяваны парадак забароны дзейнасці не праходзіўшых працэдуру дзяржаўнай рэгістрацыі фарміраванняў грамадзян, якія маюць відавочна экстрэмісцкія мэты. Пры гэтым дадзена азначэнне паняцця "экстрэмісцкае фарміраванне" як групы грамадзян, якія ажыццяўляюць экстрэмісцкую дзейнасць або дапускаюць магчымасць яе ажыццяўлення, або фінансуюць ці прапагандуюць яе. Дзейнасць такіх фарміраванняў у пазасудовым парадку забараняецца на падставе рашэння Міністэрства ўнутраных спраў або Камітэта дзяржаўнай бяспекі, якое ў сваю чаргу можа быць абскарджана ў судзе зацікаўленымі асобамі", - адзначыў Валерый Шуляк.
Для аператыўнага вырашэння пытанняў аб прыпыненні дзейнасці экстрэмісцкай арганізацыі (гэта можа быць партыя, грамадскае аб'яднанне, рэдакцыя сродку масавай інфармацыі) пашыраны паўнамоцтвы органаў пракуратуры па процідзеянні і прафілактыцы экстрэмісцкай дзейнасці. Пракуроры абласцей і горада Мінска разам з генеральным пракурорам надзяляюцца правам прыпыняць дзейнасць арганізацый, падаваць у суд іскі аб прызнанні арганізацый экстрэмісцкімі, забароне іх дзейнасці і іх ліквідацыі.
Пашыраны пералік наступстваў прыпынення дзейнасці названых арганізацый і індывідуальных прадпрымальнікаў. У прыватнасці, уводзіцца дадатковая забарона на арганізацыю і правядзенне імі з'ездаў, канферэнцый, агульных сходаў, удзел у рабоце дзяржаўных органаў, выкарыстанне сваёй сімволікі і атрыбутыкі. Згодна з праектам закона органам дзяржаўнай бяспекі, унутраных спраў і пракурору прадастаўлена права пры выяўленні прыкмет экстрэмісцкіх дзеянняў (але пры адсутнасці дастатковых падстаў для прыцягнення да крымінальнай адказнасці) аб'яўляць афіцыйнае папярэджанне грамадзянам, а таксама выносіць прадпісанні заснавальнікам, кіраўнікам арганізацый, індывідуальным прадпрымальнікам. Невыкананне патрабаванняў упаўнаважаных органаў, а таксама паўторнае на працягу года вынясенне прадпісання з'яўляюцца падставай для ліквідацыі дзейнасці арганізацыі, індывідуальнага прадпрымальніка.
Устаноўлены прававыя наступствы забароны дзейнасці і ліквідацыі арганізацыі, прызнанай экстрэмісцкай, у тым ліку замежнай і міжнароднай. Так, для заснавальнікаў і ўдзельнікаў экстрэмісцкіх арганізацый прадугледжваецца забарона на працягу 5 гадоў засноўваць новыя арганізацыі і сродкі масавай інфармацыі. Аналагічным чынам законапраектам устанаўліваюцца наступствы для асобы, дзейнасць якой у якасці індывідуальнага прадпрымальніка прызнана экстрэмісцкай і забаронена. Названая асоба на працягу пяці гадоў з дня ўступлення рашэння суда аб спыненні дзейнасці ў законную сілу не мае права рэгістравацца ў якасці індывідуальнага прадпрымальніка.
Праектам устаноўлены паскораны парадак прызнання сімволікі і атрыбутыкі, інфармацыйнай прадукцыі экстрэмісцкімі матэрыяламі. Такія справы па заявах пракурораў або ўпаўнаважаных дзяржаўных органаў будуць разглядацца судамі ў парадку асаблівага вядзення па справе.
Для кантролю за выкананнем рашэнняў, прынятых дзяржаўнымі органамі ў парадку прымянення заканадаўства аб процідзеянні экстрэмізму, законапраектам прадугледжваецца ўпаўнаважыць Міністэрства ўнутраных спраў на вядзенне і апублікаванне пералікаў арганізацый, фарміраванняў, індывідуальных прадпрымальнікаў і грамадзян, якія маюць дачыненне да экстрэмісцкай дзейнасці.
Прадугледжваецца, што невыкананне судовага рашэння аб забароне дзейнасці арганізацыі, замежнай або міжнароднай арганізацыі, спыненні дзейнасці індывідуальнага прадпрымальніка, забароне выкарыстання іх сімволікі і атрыбутыкі прывядзе да крымінальнай і іншай адказнасці.
"Грамадзяне, у адносiнах да якiх ёсць уступіўшы ў законную сілу прыгавор суда ў сувязі з учыненнем экстрэмісцкіх дзеянняў, будуць уключаны ў адпаведны пералік і пазбаўлены права на займанне асобнымі відамі дзейнасці, звязанай з абаротам наркатычных сродкаў, зброі і боепрыпасаў, выбуховых рэчываў, педагагічнай, выдавецкай дзейнасцю, а таксама права займаць дзяржаўныя пасады, праходзіць ваенную службу. Фінансавыя аперацыі такіх грамадзян будуць падлягаць асабліваму кантролю. У адносінах да замежных грамадзян і асоб без грамадзянства, уключаных у названы пералік, уступленне ў законную сілу прыгавору суда стане падставай для забароны ўезду на тэрыторыю краіны, а для грамадзян Беларусі - падставай для страты набытага грамадзянства", - дадаў начальнік аддзела.
Праектам прадугледжана, што любое фінансаванне экстрэмісцкай дзейнасці недапушчальна, прывядзе да прыцягнення да адказнасці ў адпаведнасці з заканадаўствам і будзе разглядацца як падстава для прыпынення, ліквідацыі (спынення) дзейнасці арганізацый, індывідуальнага прадпрымальніка.
"Лічым, што новая рэдакцыя закона "Аб процідзеянні экстрэмізму" дасць магчымасць надаць гэтай рабоце больш сістэмны і мэтанакіраваны характар, будзе садзейнічаць удасканаленню прававых і арганізацыйных асноў процідзеяння экстрэмізму для абароны правоў, свабод і законных інтарэсаў як асобна ўзятай асобы, так і забяспечэння большай бяспекі нашага народа і створанай ім дзяржавы ў цэлым", - рэзюмаваў Валерый Шуляк.