8 студзеня, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Беларусь устрымаецца ад запрашэння наглядальнікаў АБСЕ на маючыя адбыцца выбары, якія пройдуць 25 лютага 2024 года. Аб гэтым заявіў журналістам пастаянны прадстаўнік Беларусі пры міжнародных арганізацыях у Вене Андрэй Дапкюнас, перадае карэспандэнт БЕЛТА.
Беларусь заўсёды адказна падыходзіла да выканання сваіх міжнародных абавязацельстваў, традыцыйна запрашала на праводзімыя ў краіне выбары наглядальнікаў па лініі АБСЕ, нават нягледзячы на пераважна прадузяты характар іх ацэнак і заключэнняў, звярнуў увагу Андрэй Дапкюнас.
Але на гэты раз краіна прыняла рашэнне не запрашаць наглядальнікаў ад гэтай арганізацыі, аб чым пастаянны прадстаўнік Беларусі паведаміў дырэктару БДІПЧ АБСЕ Матэа Мекачы ў час тэлефоннай размовы. "Па даручэнні МЗС я паведаміў дырэктару БДІПЧ АБСЕ, што Беларусь устрымаецца ад запрашэння наглядальнай місіі АБСЕ на парламенцкія выбары 25 лютага. Я давёў кіраўніку бюро аргументы, матывацыю беларускага боку", - растлумачыў дыпламат.
Такое рашэнне ён растлумачыў, па-першае, станам сістэмы АБСЕ па назіранні за выбарамі. У ёй адзначаюцца пэўныя геаграфічныя функцыянальныя перакосы, напрыклад, што датычыцца выбару фармату назірання і няроўнай колькасці наглядальнікаў, якія накіроўваюцца па рашэнні БДІПЧ АБСЕ на захад і ўсход ад Вены, а таксама традыцыйнае дамінаванне прадстаўнікоў краін Захаду ў гэтых місіях АБСЕ. "Мы лічым, што гэты дысбаланс стаў магчымы з-за адсутнасці ў АБСЕ адзіных норм, стандартаў, якія прыняты ўсімі краінамі па тэме міжнароднага назірання за выбарамі, - сказаў Андрэй Дапкюнас. - Беларусь не адзін раз звяртала ўвагу на гэта. Каб папярэдзіць прымяненне гэтых двайных стандартаў, Беларусь сумесна з Расіяй, іншымі саюзнікамі не раз прапаноўвала распрацаваць адзіныя нормы электаральнага маніторынгу. Але гэта ініцыятыва, на жаль, была адхілена, і двайныя стандарты электаральнага назірання па лініі АБСЕ захоўваюцца да гэтага часу".
Беларусь, паводле слоў пастаяннага прадстаўніка, гатова і ў далейшым дабівацца ўвядзення выразных стандартаў, каб назіранне па лініі АБСЕ праводзілася на аснове падыходаў, якія падзяляюць усе краіны-ўдзельніцы.
Другой важнай прычынай прынятага беларускім бокам рашэння Андрэй Дапкюнас назваў дэградацыю атмасферы міждзяржаўнага ўзаемадзеяння на прасторы АБСЕ, якая назіраецца як на двухбаковым трэку, так і ўнутры самой арганізацыі. Цяпер гэты працэс дасягнуў крытычнай кропкі і выліўся ў выніку ў востры крызіс даверу, парушэнне традыцый паважлівага, дыпламатычна-карэктнага дыялогу. Нарастае варожасць, астракізм у адносінах паміж краінамі. Яркая праява - увядзенне краінамі Захаду неапраўдана жорсткіх палітычных і эканамічных санкцый, у тым ліку ў адносінах да ЦВК і парламента. "Гэтым яны поўнасцю падарвалі давер да сябе ў тым, што датычыцца магчымасці аб'ектыўнага назірання за электаральным працэсам у Беларусі", - заўважыў ён.
Напрыклад, у абмежавальныя візавыя спісы Еўрасаюза ўключаны беларускія парламентарыі і прадстаўнікі ЦВК, што азначае фактычную забарону на іх удзел у назіранні за выбарамі па лініі БДІПЧ АБСЕ і ПА АБСЕ ў краінах ЕС. "Гэта стварае няроўныя ўмовы для ўдзелу нацыянальных наглядальнікаў у рабоце структур АБСЕ", - падкрэсліў Андрэй Дапкюнас.
Яшчэ адным фактарам, які ўскладняе запрашэнне міжнародных наглядальнікаў АБСЕ, з'яўляецца пагаршэнне па віне Захаду лагістычных магчымасцей выезду і ўезду з Беларусі з прычыны закрыцця заходнімі суседзямі шэрага пунктаў пропуску на мяжы і абмежаванне авіяцыйных паветраных зносін.
"Урад Беларусі лічыць, што ўведзеныя краінамі Захаду санкцыі груба парушаюць абавязацельствы ў рамках АБСЕ і базавыя прынцыпы арганізацыі. У першую чаргу гэта датычыцца свабоды перамяшчэння, кантактаў паміж людзьмі. Санкцыі перашкаджаюць эканамічнаму росту, устойліваму развіццю, павышэнню дабрабыту народаў, парушаюць традыцыйна існуючыя транспартна- лагістычныя ланцужкі, падрываюць узаемазвязанасць, якой было прысвечана рашэнне Савета міністраў замежных спраў краін АБСЕ 2016 года ў Гамбургу. Прадаўжаюцца недружалюбныя дзеянні, узмацняецца агрэсіўнасць рыторыкі заходніх краін у адносінах да Беларусі на аснове тэзіса так званым "пакаранні за суагрэсію", - сказаў пастаянны прадстаўнік.
У той жа час рашэнне беларускіх улад устрымацца на гэты раз ад запрашэння наглядальнікаў АБСЕ на выбары 25 лютага не азначае ў цэлым адмову ад супрацоўніцтва ў назіранні за выбарамі па лініі АБСЕ, звярнуў увагу Андрэй Дапкюнас. "Беларускі бок будзе гатовы перагледзець свае падыходы ў частцы запрашэння наглядальнікаў АБСЕ, калі Захад знойдзе сілы, смеласць, магчымасць адмовіцца ад санкцыйнай палітыкі і ад спроб умяшання ва ўнутраныя справы Беларусі, - падкрэсліў ён. - Беларусь застаецца адкрытай для непрадузятага электаральнага назірання, якое будзе традыцыйна арганізавана па лініі СНД, АДКБ, Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі, ШАС, а таксама для індывідуальных наглядальнікаў, якія гатовы да аб'ектыўнай ацэнкі электаральнай кампаніі ў краіне".